Właściwości zdrowotne oleju z czarnuszki

Czarnuszka, jako roślina zwana także „czarnym kminkiem” znana jest już od wielu pokoleń. Również już nasi dziadkowie i pradziadkowie poznali wspaniałe właściwości zdrowotne oleju z czarnuszki. Jako najważniejsze z wielu, należy podkreślić, że jest to naturalny sposób na budowanie odporności organizmu do walki z licznymi chorobami, poza tym produkt ten posiada wyjątkowe właściwości antyalergiczne. Badania naukowe konsekwentnie pokazują, że olej z czarnuszki wpływa korzystnie na redukcję masy ciała, a do tego poprawia procesy metaboliczne. Ale wpływ na zbędne kilogramy to nie jego jedyna zaleta! W tym wpisie skupiamy się na wszystkich właściwościach zdrowotnych czarnuszki i pozyskiwanego z niej oleju. Koniecznie przeczytaj, by wiedzieć, jakie korzyści możesz osiągnąć, włączając go do swojej diety.

Olej z czarnuszki – dobro płynące z natury

Czarnuszka znana była już w starożytnym Egipcie, gdzie wierzono, iż leczy wszystko poza śmiercią. Olej z czarnuszki siewnej w ok. 85% składa się z nienasyconych kwasów tłuszczowych, z których większość stanowi kwas linolowy (omega-6), następnie kwas oleinowy (omega-9) oraz kwas alfa-linolenowy (omega-3). Kwasy te są niezastąpione, gdyż wspomagają powstawanie i regenerację komórek  oraz regulują pracę całego organizmu. Ponadto olej z czarnuszki zawiera witaminę E, beta-karoten, sterole, biotynę oraz liczne mikroelementy, a także przeciwutleniacze. Jedną z ważniejszych składowych oleju stanowi tymochion – unikatowy olejek eteryczny o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwbólowych oraz ochronnych. Wykazuje on działanie antynowotworowe – z licznych badań wynika, iż przyczynia się do śmierci komórek nowotworowych oraz do zahamowania ich rozwoju. 

Jak olej z czarnuszki wpływa na redukcję masy ciała?

Olej z czarnuszki (Nigella sativa) od dawna uznawany jest za naturalny środek wspomagający proces redukcji masy ciała oraz poprawy parametrów metabolicznych. Wyniki licznych badań naukowych konsekwentnie potwierdzają jego korzystne działanie zarówno na utrzymanie prawidłowej wagi, jak i regulację procesów zapalnych związanych z otyłością. 14 randomizowanych badań klinicznych oraz 5 badań eksperymentalnych ¹ wykazało, że suplementacja czarnuszką prowadzi do istotnego obniżenia masy ciała, wskaźnika BMI i obwodu talii, bez wyraźnych skutków ubocznych. W jednym z badań, trwającym 8 tygodni i obejmującym 53 zdrowych dorosłych ², codzienne spożywanie 5 g proszku z nasion czarnuszki przyniosło znaczące efekty w postaci redukcji masy ciała oraz poprawy profilu lipidowego, co potwierdza jej pozytywny wpływ na metabolizm tłuszczów.

Działanie oleju z czarnuszki nie ogranicza się jednak wyłącznie do kontroli wagi – wykazuje on również silne właściwości przeciwzapalne, co ma nadrzędne znaczenie w otyłości, będącej chorobą o charakterze przewlekłego stanu zapalnego. W badaniach klinicznych z udziałem osób z nadwagą i otyłością (2000 mg Nigella sativa dziennie przez 8 tygodni) zaobserwowano znaczącą redukcję markerów zapalnych: spadek ekspresji i poziomu w surowicy interleukin IL-1β i IL-6, a także hormonu leptyny i insuliny. Obniżenie tych parametrów wskazuje na poprawę wrażliwości insulinowej i redukcję procesów zapalnych w tkance tłuszczowej.³

Mechanizm działania przeciwotyłościowego oleju z czarnuszki potwierdzają również badania in vitro i eksperymenty na zwierzętach. Ekstrakt z nasion czarnuszki hamuje proces adipogenezy – czyli tworzenia nowych komórek tłuszczowych – poprzez obniżenie ekspresji kluczowych genów regulujących magazynowanie tłuszczu (C/EBPα, C/EBPβ, PPARγ). Co więcej, badania na modelach zwierzęcych wykazały, że olej standaryzowany do 3% tymochinonu, w połączeniu z kwasami omega-3, stymuluje przekształcanie białej tkanki tłuszczowej w tzw. beżową (browning), co prowadzi do zwiększenia wydatku energetycznego i poprawy wrażliwości na insulinę. ⁴

Widzisz? Olej z czarnuszki jest obiecującym, naturalnym środkiem wspierającym redukcję masy ciała i walkę z otyłością, działającym wielokierunkowo – poprzez regulację metabolizmu lipidów, redukcję stanów zapalnych i poprawę funkcji metabolicznych organizmu.

Właściwości zdrowotne oleju z czarnuszki. Co warto wiedzieć?

Odpowiedź na pytanie dlaczego jedni ludzie chorują, innych zaś choroby omijają, sprowadza się do sposobu funkcjonowania ich układu immunologicznego. Nie wolno jednak czekać, aż wystąpią objawy. Lepiej w porę zatroszczyć się o swoją odporność. Czarnuszka siewna wspomaga układ odpornościowy, chroniąc organizm przed chorobami. Dzięki zawartym w niej wielonienasyconym kwasom tłuszczowym oraz witaminom stanowi doskonałe działanie profilaktyczne warunkujące prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Szczególnie zaleca się przyjmowanie olejów na odporność, w tym tego z czarnuszki, na przełomie sezonów.

Wpływ oleju z czarnuszki na COVID-19 i funkcje immunologiczne

Badania in silico, a także badania kliniczne wskazują, że składniki aktywne zawarte w czarnuszce, w tym przede wszystkim tymokinon i jego pochodne, mogą wykazywać potencjalne działanie przeciwwirusowe wobec SARS-CoV-2. Analizy komputerowe modelowania molekularnego (dokowania) wykazały, że dithymoquinone – jeden z głównych bioaktywnych związków czarnuszki – wykazuje wysokie powinowactwo do głównej proteazy wirusa SARS-CoV-2 (3CLpro/Mpro), osiągając energię wiązania w zakresie od –7,9 do –9,9 kcal/mol, co sugeruje jego zdolność do hamowania aktywności enzymu niezbędnego do replikacji wirusa. Podobne właściwości inhibitorowe zaobserwowano także w przypadku oleuropeiny, związku występującego m.in. w oliwie z oliwek, co może wskazywać na synergiczny efekt działania składników pochodzenia roślinnego.⁵

Działanie przeciwnowotworowe 

Badania naukowe potwierdzają skuteczność oleju z czarnuszki jako środka wspomagającego leczenie nowotworów. Olej z czarnuszki hamuje wzrost komórek nowotworowych, zapobiega ich mnożeniu się, a nawet niszczy pewne ich rodzaje.  Antynowotworowe działanie oleju z czarnuszki opiera się na założeniu, że stabilny układ immunologiczny jest w stanie w porę rozpoznać i zniszczyć komórki nowotworowe. Obecny w oleju z czarnuszki tymochinon pełni rolę przeciwutleniacza i poprawia system odpornościowy. Ma właściwości przeciwzapalne i przeciwrakowe. Zabija komórki rakowe, ale nie jest szkodliwy dla zdrowych komórek.

Panaceum na bóle brzucha i dolegliwości jelitowo-żołądkowe

Dzięki substancjom czynnym zawartym w czarnuszce siewnej można wpłynąć na stabilizację układu trawiennego. Olej z czarnuszki pozytywnie wpływa więc na przemianę materii i poprawia trawienie. Wspomaga on  także leczenie wrzodów żołądka – jest skuteczny w zwalczaniu bakterii Helicobacter pylori (jednej z przyczyn powstawania wrzodów). Olej z czarnuszki jest więc naturalnym lekiem na niestrawność i dolegliwości żołądkowe (zgaga, refluks, biegunka, zaparcia). Odgrywa także ważną rolę przy zaburzeniach funkcji pęcherzyka żółciowego, objawiających się bólami w górnej części brzucha. Poprzez naturalną regulację pobudza pęcherzyk żółciowy do wypłukiwania zanieczyszczeń.

Stosowanie oleju z czarnuszki

Na podstawie dostępnych badań klinicznych oraz oceny bezpieczeństwa można stwierdzić, że olej z czarnuszki (Nigella sativa) jest skuteczny i bezpieczny w określonych dawkach, zależnych od celu jego stosowania.

• W ramach ogólnej profilaktyki zdrowotnej zaleca się przyjmowanie 500-1000 mg dziennie w formie kapsułek zawierających mielone nasiona lub 12 g (czyli 1-2 łyżeczki) czystego oleju tłoczonego na zimno. Takie ilości wspierają odporność, układ pokarmowy oraz ogólną kondycję organizmu.

• W celach terapeutycznych, zwłaszcza w kontekście redukcji masy ciała i poprawy metabolizmu, skuteczne okazały się dawki 2000 mg dziennie przyjmowane przez około 8 tygodni – w jednej lub dwóch porcjach. 
• Z kolei osoby z problemami z gospodarką cukrową lub insulinoopornością mogą przyjmować od 500 mg do 2 g dziennie, co pomaga w regulacji poziomu glukozy we krwi.

Specjalne zastosowania

• Otyłość: 2000 mg przez 8 tygodni
• Cukrzyca: 500-2000 mg dziennie
• Choroby oddechowe: 1-2 g nasion dziennie

Przeciwwskazania

• Ciąża i karmienie piersią – olej z czarnuszki nie jest zalecany dla kobiet w ciąży i karmiących piersią bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Jego działanie może wpływać na poziom hormonów i wywoływać efekty, które mogą być niebezpieczne w tym szczególnym okresie.
• Alergia na rośliny z rodziny Ranunculaceae – osoby uczulone na rośliny z tej rodziny (do której należy czarnuszka) powinny unikać jej stosowania, ponieważ może wywołać reakcje alergiczne.
• Choroby autoimmunologiczne – olej z czarnuszki ma działanie immunostymulujące, co może być problematyczne dla osób z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń, ponieważ może nasilać reakcje zapalne. W takim przypadku konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Sposób spożycia i praktyczne wskazówki dot. oleju z czarnuszki

Olej z czarnuszki występuje w kilku formach, które różnią się biodostępnością i stabilnością składników aktywnych. Nasiona w całości są najtrwalsze, ale mają niską przyswajalność. Zmielone nasiona oferują lepsze wchłanianie, jednak tracą świeżość szybciej niż całe. Olej tłoczony na zimno to z kolei forma o najwyższej zawartości tymochinonu (TQ), ale też najmniejszej trwałości, dlatego wymaga odpowiedniego przechowywania. 

• Aby uzyskać najlepsze efekty, olej z czarnuszki należy spożywać z posiłkiem, szczególnie takim, który zawiera tłuszcze – zwiększa to wchłanianie składników aktywnych. 
• Zalecana dzienna porcja to 1-2 łyżeczki (5-10 ml), przy czym nie należy przekraczać tej ilości. 
• Produktu nie wolno podgrzewać! Wysoka temperatura niszczy tymochinon i kwasy tłuszczowe. 
• Olej należy przechowywać w chłodnym, zaciemnionym miejscu lub w lodówce, z dala od źródeł światła i ciepła.

Najlepszym momentem na spożycie jest rano lub w południe, wraz z posiłkiem. Nie zaleca się picia oleju bezpośrednio przed snem. Regularne stosowanie w zalecanych ilościach pozwala w naturalny sposób wzmocnić odporność, poprawić metabolizm oraz utrzymać prawidłową równowagę organizmu.

Olej z czarnuszki czy może nasiona? Co wybrać?

Zastanawiasz się, czy w Twoim przypadku lepszy będzie olej z nasion czarnuszki, czy może wybrać inne formy tej rośliny? Sprawdź!

Parametr	Nasiona czarnuszki	Zmielone nasiona	Olej z czarnuszki	Kapsułki
TQ (tymokinon)	0,4-1,6%	0,4-1,6%	3—%	Zmienna
Biodostępność	Niska	Średnia/wysoka	Bardzo wysoka	Wysoka
Stabilność	Doskonała	Dobra	Niska	Dobra
Łatwość spożycia	Trudna (gorzki smak)	Średnia	Średnia (ostry smak)	Łatwa
Zawartość błonnika	Wysoka	Wysoka	Brak	Brak

Na co należy zwrócić, uwagę kupując olej z czarnuszki?

Aby olej z czarnuszki był pełnowartościowy i skuteczny, muszą zostać zachowane określone warunki. Przede wszystkim, olej musi być:

• świeży, od jego daty produkcji nie powinno upłynąć więcej niż 2 tygodnie,
• tłoczony na zimno,
• nierafinowany – proces rafinacji pozbawia olej wszystkich cennych właściwości, jak również powoduje, że nienasycone kwasy tłuszczowe przekształcają się w syntetyczne tłuszcze trans, mające bardzo niekorzystny wpływ na nasze zdrowie,
• nieoczyszczony – dzięki temu olej zachowuje wszystkie znajdujące się w ziarnach składniki odżywcze,
• przechowywany w lodówce (w temp. 5-10 st. C),
• sprzedawany w ciemnej butelce, chroniącej przed promieniami UV.

Olej z czarnuszki (Nigella sativa) to niezwykle wartościowy produkt, który oferuje szeroki zakres korzyści zdrowotnych. Dzięki wysokiej zawartości tymokinonu (TQ), kwasów tłuszczowych omega-3 oraz innych bioaktywnych składników wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i immunomodulujące. Jego regularne spożywanie wspomaga redukcję masy ciała, kontrolę glikemii, a także poprawę profilu lipidowego i zdrowia serca. Pamiętaj jednak, że przed rozpoczęciem suplementacji, zwłaszcza w przypadku osób z chorobami przewlekłymi lub przyjmujących inne leki, warto skonsultować się z lekarzem. Olej z czarnuszki jest skutecznym, naturalnym wsparciem dla zdrowia, ale jego stosowanie wymaga świadomego podejścia i odpowiedniego dawkowania!

Olejek z czarnuszki – FAQ