Olejek z drzewa herbacianego – na co działa, jak stosować i kiedy warto po niego sięgnąć?

Olejek z drzewa herbacianego (łac. Melaleuca alternifolia oil) jest jednym z najbardziej znanych i wszechstronnych olejków eterycznych, uzyskiwanym najczęściej metodą destylacji parą wodną z liści drzewa herbacianego. Wyróżnia go bogata zawartość związków aktywnych, które odpowiadają za jego właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Ze względu na te cechy znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry i włosów, wsparciu w dolegliwościach dróg oddechowych, a także jako naturalny środek do wykorzystywania w domu. Zastanawiasz się, w jaki sposób możesz używać olejku z drzewa herbacianego? Ten wpis jest dla Ciebie! Sprawdź, jak go stosować oraz kiedy w ogóle warto po niego sięgnąć. Sprawdzimy również kwestię bezpieczeństwa – zaczynamy!

Olejek z drzewa herbacianego – skład i pochodzenie

Zanim przejdziemy do omówienia kwestii, na co jest olejek z drzewa herbacianego, odpowiedzmy na pytanie, czym w ogóle jest ten specyfik. Olejek z drzewa herbacianego, znany pod łacińską nazwą Melaleuca alternifolia oil, to naturalny produkt roślinny pozyskiwany z liści drzewa należącego do rodziny mirtowatych (Myrtaceae). Roślina ta pochodzi z Australii, a jej właściwości lecznicze i oczyszczające były znane już rdzennym Aborygenom, którzy wykorzystywali liście do opatrywania ran, łagodzenia stanów zapalnych skóry i zwalczania infekcji. Obecnie największe plantacje drzewa herbacianego znajdują się właśnie w Australii, to uprawy można spotkać także w Azji Południowo-Wschodniej oraz Afryce. Proces pozyskiwania olejku polega na destylacji parą wodną świeżych liści i młodych gałązek – ta metoda pozwala uzyskać esencję o wysokim stężeniu naturalnych związków lotnych, które decydują o jego skuteczności terapeutycznej i charakterystycznym, intensywnym zapachu. Wysokiej jakości olejek eteryczny powinien być czysty, nierozcieńczony oraz wolny od syntetycznych dodatków, gdyż to właśnie takie aspekty gwarantują jego bezpieczeństwo i skuteczność.

Pod względem chemicznym olejek z drzewa herbacianego to złożona mieszanina ponad 100 różnych związków organicznych. Najważniejszym składnikiem aktywnym jest terpinen-4-ol – odpowiadający za działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Inne istotne komponenty to m.in. γ-terpinen, α-terpinen, 1,8-cyneol, α-terpineol, p-cymen, limonen oraz α-pinene. Właśnie ich odpowiednie proporcje determinują jakość i skuteczność olejku – według norm ISO 4730 zawartość terpinen-4-olu powinna wynosić minimum 30%, a 1,8-cyneolu maksymalnie 15%, aby produkt spełniał standardy czystości.

Na co działa olejek z drzewa herbacianego?

Dzięki działaniu antybakteryjnemu olejek z drzewa herbacianego może ograniczać rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie wyprysków i zaskórników, a to czyni go wartościowym składnikiem w walce z trądzikiem. Jego właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne sprzyjają też łagodzeniu zaczerwienień, obrzęków oraz przyspieszają proces regeneracji skóry po stanach zapalnych. Badania wykazują¹, że olejek z drzewa herbacianego hamuje rozwój niektórych gatunków grzybów (np. Candida), dlatego bywa stosowany jako wsparcie w leczeniu grzybicy skóry stóp, paznokci czy świądu wynikającego z nadkażeń grzybiczych. Ten tradycyjny produkt leczniczy może być stosowany w leczeniu niewielkich ran, wynikających m.in. z ugryzień owadów, poza tym sprawdzi się jako preparat do łagodzenia świądu i podrażnień spowodowanych grzybicą stóp w łagodnym stopniu. To jednak nie wszystko, jeśli chodzi o olejek eteryczny z drzewa herbacianego – na co jeszcze działa? Dzięki zawartym związkom jest w stanie wpłynąć na lepsze funkcjonowanie układu oddechowego, zwłaszcza jeśli wykorzystasz go do aromaterapii bądź inhalacji. Świeży, lekko ziołowy zapach będzie korzystnie wpływał na prawidłowy klimat w pomieszczeniach, poza tym zadziała odświeżająco. 

Zobacz, dlaczego jeszcze warto sięgnąć po olejek z drzewa herbacianego. Na co jest dobry?

• Wsparcie skóry i walka z niedoskonałościami – dzięki działaniu antybakteryjnemu olejek z drzewa herbacianego może ograniczać rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie wyprysków i zaskórników. Czyni go to wartościowym składnikiem w walce z trądzikiem. Właściwości przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne wynikające ze składników sprzyjają łagodzeniu zaczerwienień czy obrzęków, a także przyspieszają proces regeneracji skóry po stanach zapalnych.
• Łagodzenie świądu w chorobach grzybiczych – jak wspomnieliśmy, badania wykazują, że olejek z drzewa herbacianego hamuje rozwój niektórych gatunków grzybów, prowadzących do uczucia świądu na skórze. Dlatego może być stosowany jako produkt wspierający leczenie grzybicy stóp bądź paznokci, ograniczając świąd i łagodząc podrażnienie skóry.
• Drogi oddechowe i aromaterapia – inhalacje lub dyfuzja olejku z drzewa herbacianego mogą pomóc w oczyszczaniu dróg oddechowych, udrożnieniu zatok, oraz wspomaganiu naturalnych mechanizmów odpornościowych. Świeży, lekko ziołowy zapach sprzyja lepszemu oddychaniu, a także pomaga w odblokowaniu zatkanego nosa podczas przeziębień.

Olejek z drzewa herbacianego – dawkowanie

Jak widać, ten produkt to naprawdę wszechstronny wyrób, a do tego w pełni naturalny – zwłaszcza jeśli chodzi o olejek z drzewa herbacianego, który znajdziesz w ofercie naszej Olejarni. Już naprawdę niewielka ilość może przynieść wiele korzyści, ale trzeba pamiętać, żeby podchodzić do tego wyrobu ostrożnie, przestrzegając zasad dot. dawkowania. Zgodnie z wytycznymi europejskimi² dotyczącymi tradycyjnych preparatów roślinnych zawierających olejek eteryczny z drzewa herbacianego (Melaleuca alternifolia) dawkowanie zależy od rodzaju wskazania i formy stosowania. 

• U młodzieży, dorosłych oraz osób starszych w przypadku zastosowania miejscowego zaleca się nakładanie 0,03-0,07 ml nierozcieńczonego olejku bezpośrednio na zmienione chorobowo miejsca za pomocą patyczka kosmetycznego od 1 do 3 razy dziennie. Alternatywnie można używać preparatów płynnych zawierających od 0,5% do 10% olejku, które należy aplikować na skórę z tą samą częstotliwością. 
• W przypadku zastosowania przy stanach zapalnych skóry lub owrzodzeniach rekomenduje się stosowanie preparatów w postaci płynnej lub półstałej zawierających 10% olejku, aplikowanych 1-3 razy dziennie. Można też przygotować roztwór, mieszając 0,7-1 ml olejku z 100 ml letniej wody i stosować go jako nasączony opatrunek. 
• Jeśli chodzi o owrzodzenia skóry, dopuszcza się użycie nierozcieńczonego olejku, nakładanego patyczkiem 2-3 razy dziennie. 
• Przy grzybicy stóp (wskazanie c) zaleca się kąpiele stóp w roztworze przygotowanym z 0,17-0,33 ml olejku dodanego do odpowiedniej ilości ciepłej wody, tak aby stopy były całkowicie zanurzone; zabieg należy wykonywać przez 5-10 minut raz dziennie. W tym wskazaniu można również nakładać 10% roztwory olejku lub nierozcieńczony olejek punktowo 2–3 razy dziennie. 
• Natomiast w przypadku zastosowania do płukania jamy ustnej lub gardła (wskazanie d) należy wymieszać 0,17-0,33 ml olejku z 100 ml wody i płukać gardło lub jamę ustną kilka razy dziennie. 

Uwaga! Stosowanie olejku z drzewa herbacianego nie jest zalecane u dzieci poniżej 12 roku życia ze względu na ryzyko podrażnień i brak wystarczających danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania. Wszystkie formy aplikacji dotyczą stosowania drogą zewnętrzną.

Jak stosować olejek z drzewa herbacianego?

Na skórę – rozcieńczanie i aplikacja 

Zawsze rozcieńczaj olejek eteryczny w oleju bazowym (np. jojoba, migdałowym, kokosowym). Stężenie 0,5% do 2% (ok. 5-20 kropli na 10 ml oleju bazowego) uważa się za bezpieczne do użytku kosmetycznego. W przypadku punktowego stosowania (np. pojedynczy wyprysk) można stosować bardzo małą ilość rozcieńczonego olejku, nakładając go patyczkiem kosmetycznym. Jeśli masz skórę wrażliwą, warto zacząć od niskiego stężenia (0,5%) i przeprowadzić test uczuleniowy na małym fragmencie skóry (np. za uchem) przez 24 godziny. Łączysz olejek z kremem lub balsamem? Dodaj kilka kropli do niewielkiej porcji produktu przeznaczonego do aplikacji na skórę.

Inhalacje i aromaterapia

Do miski z gorącą wodą dodaj 2-4 krople olejku i nachyl się nad nią z ręcznikiem na głowie, wdychając parę przez kilka minut. Z kolei w dyfuzorze ultradźwiękowym lub kominku zapachowym można stosować 3-5 kropli olejku (w zależności od wielkości pomieszczenia). Upewnij się, że pokój jest dobrze wentylowany.

W domu – środek czystości i odświeżacz powietrza

Do sprayu do czyszczenia powierzchni (np. w kuchni lub łazience) dodaj 5-10 kropli olejku na 100 ml wody i lekko wymieszaj, przed użyciem wstrząśnij. Możesz także dodawać olejek do płynu do płukania lub do proszku, by nadać ubraniom świeży aromat i zapewnić działanie antybakteryjne. Należy jednak zachować ostrożność w przypadku prania ubrań dla dzieci, gdyż olejek ten jest bardzo intensywny i może zaszkodzić delikatnym drogom oddechowym maluchów.

Kiedy warto sięgnąć po olejek z drzewa herbacianego?

Wiesz już, czym jest olejek eteryczny z drzewa herbacianego, na co pomaga oraz jak go dawkować. Ale kiedy warto po niego sięgać? I czy jest to wręcz must have w zapasach kosmetyczno-aptecznych? Sądzimy, że jak najbardziej! Ten wszechstronny wyrób będzie przydatny przy problemach skórnych, takich jak trądzik, drobne stany zapalne, podrażnienia czy zaczerwienienia – wpłynie odkażająco na zmiany, przyczyniając się do ich wysuszenia, a w efekcie do szybszego zagojenia. Może być także cennym środkiem w okresach zwiększonego ryzyka infekcji dróg oddechowych – jako wsparcie inhalacji i poprawy jakości powietrza. Gdy zależy Ci na naturalnych alternatywach dla bardziej agresywnych środków chemicznych – zarówno w pielęgnacji, jak i w domu, sięgnięcie po olejek z drzewa herbacianego również okaże się dobrym wyjściem. Poza tym z powodzeniem wykorzystasz go jako preparat do łagodzenia skutków ukąszeń owadów, świądu czy jako składnik domowych środków czystości.

Oto nasza krótka lista zastosowań olejku z drzewa herbacianego. Sprawdź, które z nich pasuje do Ciebie i Twoich potrzeb:

• łagodzenie przy problemach skórnych i trądziku,
• wsparcie w infekcjach grzybiczych i drożdżakowych,
• pomoc w trakcie infekcji górnych dróg oddechowych,
• dezynfekcja i pielęgnacja domowa,
• łagodzenie podrażnień i ukąszeń przez owady – dzięki właściwościom łagodzącym i regenerującym, olejek przynosi ulgę w przypadku swędzenia, zaczerwienienia i drobnych podrażnień skóry.

Środki ostrożności i przeciwwskazania

Pamiętaj, że olejek z drzewa herbacianego musi być używany zgodnie z zaleceniami, aby mógł działać korzystnie na organizm, a nie doprowadzać do uszkodzeń skóry bądź innych negatywnych stanów. Przede wszystkim unikaj stosowania nierozcieńczonego olejku w dużych ilościach, gdyż może on powodować podrażnienia lub reakcje uczuleniowe. Nie stosuj go także na otwarte rany, błony śluzowe (np. oczy, usta) ani w okolicy nosa, zwłaszcza jeśli jest on podrażniony np., wskutek częstego wydmuchiwania podczas kataru. Jeśli chcesz mieć pewność, że olejek eteryczny z drzewa herbacianego nie wywoła żadnych reakcji alergicznych, przeprowadź test uczuleniowy – nanieś rozcieńczony preparat na mały fragment skóry (np. za uchem) i obserwuj to przez 24 godziny.

Olejek z drzewa herbacianego to ceniony, naturalny olejek eteryczny o szerokim spektrum działania: od pielęgnacji skóry przez wsparcie układu oddechowego po zastosowania domowe. Z punktu widzenia regulacji olejek z Melaleuca alternifolia został formalnie włączony do wykazu substancji ziołowych używanych w tradycyjnych produktach leczniczych (Decyzja 2016/1659) i może być stosowany w określonych wskazaniach. Dla zastosowań kosmetycznych obowiązuje konieczność oznakowania alergenów zapachowych, a cały obrót tego typu substancjami podlega przepisom REACH i CLP. Jego skuteczność wynika z obecności aktywnych związków takich jak terpinen-4-ol, które nadają mu właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne, jednak aby stosowanie było bezpieczne oraz efektywne, rekomendowane jest rozcieńczanie, testowanie tolerancji, a przede wszystkim odpowiednia dawka. Nie bez powodu jest również jakość samego produktu – wybieraj olejki eteryczne ze sprawdzonego źródła, takiego jak nasza Olejarnia! 

Olejek z drzewa herbacianego – FAQ

1. Decyzja wykonawcza komisji (UE) 2016/1659 z dnia 13 września 2016 r. zmieniająca decyzję 2008/911/WE ustanawiającą wykaz substancji ziołowych, preparatów i ich połączeń do użytku w tradycyjnych ziołowych produktach leczniczych(notyfikowana jako dokument nr C (2016) 5748).
2. A. Arbusińska, A. Mertas, E. Szliszka, W. Król, Aktywność przeciwdrobnoustrojowa olejku z drzewa herbacianego (Tea Tree Oil) w badaniach in vitro. Cz. II, Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. n. med. Wojciech Król.